Met een slimme thuisbatterij en een dynamisch energiecontract krijg je indirect toegang tot de onbalansmarkt. Dat is voor particulieren een hele nieuwe wereld, en brengt een boel vragen met zich mee. In dit artikel leggen we uit wat regeltoestand 2 op de onbalansmarkt betekent, en hoe jouw batterij ermee omgaat.
Wat is regeltoestand 2?
Het is onmogelijk om precies te voorspellen hoeveel stroom er dagelijks wordt opgewekt en verbruikt in Nederland. Een onverwacht zonnige dag of een sterkere windkracht dan voorspeld kunnen al snel voor een overschot aan stroomproductie zorgen. Dat is een vorm van onbalans.
Het tegenovergestelde is ook waar: als huishoudens op een dag ineens meer stroom verbruiken, kan er juist een tekort aan stroom ontstaan. Ook dit is onbalans.
De status van onbalans op het stroomnet wordt constant bijgehouden door TenneT, onze centrale netbeheerder. De balans op het stroomnet bepaalt in welke regeltoestand we verkeren, die kan om het kwartier veranderen. De situaties die we hierboven beschreven staan bekend als regeltoestand -1 (overschot) en regeltoestand 1 (tekort).
Maar soms verandert onze stroomproductie zo snel dat er binnen een kwartier zowel een tekort als een overschot ontstaat. Op die momenten bevinden we ons in regeltoestand 2.
Hoe ontstaat regeltoestand 2?
Stel dat een zonnepark op een zonnige zomermiddag veel stroom aan het produceren is. Er wordt door het hele land enorm veel opgewekt, maar er wordt niet genoeg stroom verbruikt om een soepele doorstroom te hebben. Er ontstaat een overschot (regeltoestand -1).
Het zonnepark schakelt tijdelijk uit om meer onbalans te voorkomen. De producent wil voorkomen dat ze blijven leveren bij een al te vol stroomnet. Logisch, maar stel nu dat er nog veel meer zonneparken in het land zijn die op hetzelfde moment uitgaan. Het overschot van daarnet wordt al snel een tekort (regeltoestand 1).
Regeltoestand 2 ontstaat wanneer beide scenario’s binnen hetzelfde kwartier gebeuren.
Regeltoestand 2 en jouw thuisbatterij
Bij een overschot is het leveren van stroom aan het net vaak duur. Bij een tekort is het afnemen juist een dure grap. Tijdens regeltoestand 2 betaal je voor zowel de afname als levering, daarom is het belangrijk dat de batterij juist in deze regeltoestand niet handelt op de onbalansmarkt. Regeltoestand 2 is vrijwel niet te voorspellen, maar we kunnen wel de schade beperken.
De gateway als waakhond
De NextEnergy gateway houdt constant de onbalansmarkt in de gaten. Omdat deze prijzen om de minuut veranderen, kan de gateway de batterij aansturen om zo snel mogelijk te stoppen met laden wanneer we ons in regeltoestand 2 bevinden.
Daarnaast stuurt de gateway de batterij ook zo aan om op netto 0 verbruik uit te komen in regeltoestand 2. Stel bijvoorbeeld dat je batterij 5 minuten aan het opladen is bij een overschot aan stroom. Ineens ontstaat er een tekort, en gaan we regeltoestand 2 in.
Op dat moment begint de batterij direct te ontladen naar het stroomnet. Door snel en slim te schakelen voorkom je zo extra onbalans op het net en de kosten die daarbij horen. Het lijkt dus raar dat de batterij op maximaal vermogen aan het op- of ontladen is zonder dat er rendement wordt gerealiseerd, maar dit komt omdat de gateway extra onbalanskosten probeert te voorkomen.
Meer over thuisbatterijen weten? Lees onze complete gids over accu's.
Prijzen op de onbalansmarkt
De prijzen op de onbalansmarkt werken anders dan de day-ahead markt waar je waarschijnlijk al bekend mee bent. De status van onbalans verandert iedere minuut, maar op dat moment hangt er nog geen prijskaartje aan de energie die verhandeld wordt. Pas aan het eind van ieder kwartier bepaalt TenneT de voorlopige onbalansprijs van iedere kWh die dat kwartier is verhandeld. Een dag later worden de definitieve prijzen vastgesteld.
De gateway speelt hierop in door iedere minuut de status van onbalans op het net bij te houden en een nieuwe berekening te maken op basis van veranderingen. Zo probeert het constant de prijzen op de onbalansmarkt te voorspellen.
Regeltoestanden op een batte-rijtje
De verschillende regeltoestanden kunnen verwarrend zijn. We zetten ze nog eens op een rijtje.
Regeltoestand -1
Tijdens regeltoestand -1 is er te veel stroom op het net. TenneT is dan aan het afregelen, wat betekent dat overtollige stroom kan worden afgenomen tegen lage of zelfs negatieve prijzen. Je krijgt soms dus betaald om je thuisbatterij vanaf het stroomnet op te laden.
Regeltoestand 1
Tijdens regeltoestand 1 is er juist te weinig stroom op het net. TenneT is dan aan het opregelen, waardoor je betaald krijgt om stroom terug te leveren aan het stroomnet. Bij hoge terugleverprijzen zal je batterij dan ook ontladen om die stroom zo snel mogelijk naar het stroomnet te sturen.
Regeltoestand 0
Tijdens regeltoestand 0 is er geen overschot en geen behoefte aan stroom. Er is een goede doorstroom van energie, en alles is onder controle. Kortom: er is dan geen onbalans. Je batterij zal tijdens regeltoestand 0 dan ook niet of nauwelijks handelen op de onbalansmarkt.
Regeltoestand 2
Tijdens regeltoestand 2 is er zowel een tekort als een overschot binnen hetzelfde kwartier. Op dat moment betaal je voor zowel het afnemen als leveren van stroom. Tijdens deze regeltoestand zal jouw batterij zo snel mogelijk stoppen met handelen, en alles doen om op een netto verbruik van 0 uit te komen.
